古罗马的史诗和诗

本帖于 2021-02-19 10:12:47 时间, 由普通用户 papyrus 编辑

下午和传人兄说起一部意大利老片子的“史诗”感。其实史诗一词也是外来,源自希腊语,荷马那两首长诗就是。“史诗”一词进入各种现代西语是通过拉丁语(epicus),维吉尔的《埃涅阿斯纪》也是公认的史诗。

当然史诗并不限于“诗”,甚至也不一定限于文学作品。比如比维吉尔稍晚的 Suetonus 的“史记” ---《十二帝王传》--- 里,6个皇帝(包括1一个准皇帝)被刺,1个可能被刺,2个自杀,只有3个寿终正寝;还有贯穿始终、无处不在的权力、阴谋、暴力、 色情、凶兆、流血、死亡……,等等,也不乏史诗味道。

有皇帝就有“鸿忠”。据《十二帝王传》记载,尼禄皇帝手下有一个叫 phaon 的自由民 (被解放的奴隶,据说是尼禄的账房先生),把他的一所豪宅献给尼禄。尼禄骑马上路,只带了四个贴身跟班随行。

(et offerente Phaonte liberto suburbanum suum inter Salariam et Nomentanam viam circa quartum miliarum, ut erat nudo pede atque tunicatus, paenulam obsoleti coloris superinduit adopertoque capite et ante faciem optento sudario equum inscendit, quattuor solis comitantibus, inter quos et Sporus erat. (De vita Caesarum libri VIII, Vita Neronis))

Suetonus 特别指出四个跟班中有一个叫 Sporus 的人。这个 Sporus 和皇帝关系非常不一般。一个明显的例子,就是尼禄自杀之前,特地指定由 Sporus,而不是皇后 Messalina,来唱挽歌和哭丧。

(Ac modo Sporum hortabatur, ut lamentari ac plangere inciperet (Ibid.))

Sporus 挽歌颂圣是否也唱出史诗感,只有他自己知道。但是显而易见,在皇帝眼里,他比皇后还要绝对忠诚。

Sporus 到底何许人也?Suetonus 如是说:

“Puerum Sporum exsectis testibus etiam in muliebrem naturam transfigurare conatus” (Ibid.)

换言之,Sporus 是一位太监人士。

所以鲁迅两千年后的太监国粹论,并没多少原创元素。我当年说索尔仁尼琴得罪太监,更是了无新意。当然,如果有人“心理某个角落起了波澜(龙叔今日金句)”,主动对号入座,也是 nothing new under the Sun。

史诗不限于诗,诗当然也不一定就是史诗(两者既不是充分也不是必要关系)。和 Suetonus 差不多同时代的 Martialis 的诗就不能算。比如上次说起过的他一首短诗:

Nostris versibus esse te poetam,
Fidentine, putas cupisque credi?
Sic dentata sibi videtur Aegle
Emptis ossibus Indicoque cornu;
Sic quae nigrior est cadente moro,
Cerussata sibi placet Lycoris.
Hac et tu ratione qua poeta es,
Calvus cum fueris, eris comatus.
(Martialis, I, LXXIII)

这首诗是 Martialis 写给一个叫 Fidentinus 的同时代写手的。 原因是 Fidenius 偷来前者辛辛苦苦写出的诗(不是罗马导游书),当自己的大作骗人。

(网上有现成英译:Is it by borrowing my verses, Fidentinus, that you think yourself a poet, and would have it believed ? So Aegle imagines she has teeth when she has purchased bone and ivory ;  so she who is blacker than a falling mulberry, Lycoris, fancies herself when plastered with white lead. On this principle that makes you too a poet you will be well thatched when you are bald. (Trans Walter C.A. Ker))

Martialis 还有一首,也是写给 Fidentinus 写手的。只有两行,最短,也最“毒辣”:

Quem recitas meus est, O Fidentine, libellus.
Sed male cum recitas, incipit esse tuus.

(The little book you are reciting, O Fidentinus, is mine.
But when you recite it badly, it begins to be yours.)

小偷小摸的营生,当然也难算史诗级。

 

请您先登陆,再发跟帖!